- Βαθιά το χέρι στην τσέπη θα κληθούν να βάλουν οι επιχειρηματίες για την πράσινη μετάβαση, μετά την έγκριση των αποφάσεων από το Ευρωκοινοβούλιο
- Σύσταση Κοινωνικού Ταμείου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το Κλίμα το 2026.
Σημαντικές αποφάσεις, στο πλαίσιο της δέσμης μέτρων «Fit for 55», έλαβε την Τρίτη 18 Απριλίου το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με τον πήχη, ως προς τους στόχους να τίθεται ακόμα ψηλότερα.
Η έγκριση των συμφωνιών -οι οποίες επιτεύχθηκαν περί τα τέλη του 2022- συνεπάγεται τον άμεσο επηρεασμό των επιχειρήσεων, καθώς προβλέπεται η σταδιακή κατάργηση των δωρεάν δικαιωμάτων εκπομπών ρύπων για τις εταιρείες, στα κράτη- μέλη. Αυτό σημαίνει ότι οι επιχειρήσεις θα καλούνται να πληρώνουν για τους ρύπους τους οποίους θα εκπέμπουν στο περιβάλλον, μέσω του συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EU Emissions Trading Scheme), που θα δημιουργηθεί αποκλειστικά για τις οδικές μεταφορές και τα κτήρια.
Συγκεκριμένα, στην βάση των συμφωνιών οι οποίες εγκρίθηκαν από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, τίθενται υψηλότεροι στόχοι για το EU ETS, καθώς, μέχρι το 2030, οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου στους τομείς τους οποίους το εν λόγω σύστημα θα καλύπτει, πρέπει να μειωθούν κατά 62%, σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2005. Ειδικότερα, όσον αφορά στις εταιρείες, από το 2026 έως το 2034, θα καταργηθούν σταδιακά τα δωρεάν δικαιώματα εκπομπών ρύπων, των οποίων απόλαυαν μέχρι σήμερα.
Την ίδια, ώρα, οι συμφωνίες προνοούν την δημιουργία ενός δεύτερου συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών (ETS II), για τα καύσιμα που θα χρησιμοποιούνται στις οδικές μεταφορές και στα κτήρια. Αυτό συνεπάγεται επιπλέον κόστος για τις επιχειρήσεις, ειδικά αυτές οι οποίες διαθέτουν οχήματα τα οποία χρησιμοποιούν για τις καθημερινές τους εργασίες. Το νέο σύστημα, το ETS II, θα ορίσει συγκεκριμένες τιμές για τις εκπομπές ρύπων από τα κτήρια και τις οδικές μεταφορές το 2027, οι οποίες, ωστόσο, μπορούν να τεθούν σε ισχύ από το 2028, εάν το κόστος της ενέργειας είναι εξαιρετικά υψηλό.
Η σταδιακή κατάργηση
Όπως προβλέπει η συμφωνία που εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η σταδιακή κατάργηση των δωρεάν δικαιωμάτων εκπομπών ρύπων στις εταιρείες, θα γίνει ως εξής:
- 2026: 2.5%
- 2027: 5%
- 2028: 10%
- 2029: 22.5%
- 2030: 48.5%
- 2031: 61%
- 2032: 73.5%
- 2033: 86%
- 2034: 100%
Την ίδια ώρα, θα δημιουργηθεί ένας νέος μηχανισμός σταθερότητας των τιμών για να διασφαλιστεί ότι εάν η τιμή ενός δικαιώματος στο ETS II υπερβεί τα 45 ευρώ, θα αποδεσμευτούν 20 εκατομμύρια επιπλέον δικαιώματα.
Σύσταση Κοινωνικού Ταμείου
Παράλληλα με τα πιο πάνω, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε τη συμφωνία με τα κράτη μέλη για τη σύσταση ενός Κοινωνικού Ταμείου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το Κλίμα το 2026.
Στόχος του Ταμείου θα είναι η διασφάλιση του ότι η κλιματική μετάβαση θα υλοποιηθεί με τρόπο δίκαιο και χωρίς κοινωνικούς αποκλεισμούς.
Ως εκ τούτου, το Ταμείο θα στηρίξει τα ευάλωτα νοικοκυριά, τις πολύ μικρές επιχειρήσεις και τους χρήστες των οδικών μεταφορών, οι οποίοι πλήττονται ιδιαίτερα από την ενεργειακή φτώχεια, ενώ αδυνατούν οικονομικώς να ανταπεξέλθουν, ως προς τις μεταφορές.
Το Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα θα χρηματοδοτείται από τον πλειστηριασμό δικαιωμάτων του ETS II με μέγιστο ποσό 65 δισ. ευρώ, ενώ επιπλέον 25% θα καλύπτεται από εθνικούς πόρους.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η συνολική αξία της χρηματοδότησης εκτιμάται ότι θα ανέλθει στα 86,7 δισ. ευρώ.
* Ο Γιάννος Λύτρας είναι δημοσιογράφος και Επιστημονικός Συνεργάτης στην Βουλή των Αντιπροσώπων της Κυπριακής Δημοκρατίας
